Pokonujesz kolejny zakręt górskiej trasy. Droga prowadzi w dół. Trzymasz nogę na hamulcu, ale auto jedzie coraz szybciej. Po chwili układ hamulcowy przestaje działać. Przeczytaj, w jaki sposób dochodzi do przegrzania hamulców i jak tego uniknąć. Zobacz, co zrobić podczas awarii układu hamulcowego.
Jak dochodzi do przegrzania hamulców?
Przegrzewają się części hamulców
Gdy hamujesz, zwiększa się tarcie pomiędzy częściami hamulców. Temperatura elementów rośnie. Pod wpływem ciepła materiały składowe klocków hamulcowych wydzielają gazy. Gorące gazy odpychają klocki od tarcz hamulcowych. Hamulce przestają działać.
Gotuje się płyn hamulcowy
Płyn hamulcowy pochłania ciepło, które wytwarzają hamulce. Gdy płyn i zawarta w nim woda parują, przewody hamulcowe wypełniają się powstałymi gazami. Objawia się to podobnie, jak zapowietrzenie układu hamulcowego. Pedał hamulca wpada w podłogę, a auto nie hamuje.
Duża ilość wody w płynie hamulcowym stanowi zagrożenie również zimą. Podczas postoju zgromadzona woda może zamarznąć i zmienić właściwości płynu.
Temperatury w układzie hamulcowym
Temperatura płynu hamulcowego
Temperatura wrzenia płynu hamulcowego wynosi od 200 do 260°C, w zależności do jego rodzaju. Jednak płyn hamulcowy jest higroskopijny, czyli bardzo dobrze pochłania wodę. Z czasem zawartość wody w płynie wzrasta i zmniejsza się temperatura wrzenia substancji.
Wilgoć wnika do wnętrza układu przez gumowe przewody hamulcowe. Płyn pochłania wodę również z powietrza, które częściowo wypełnia zbiornik płynu hamulcowego.
Temperatura części
Standardowe klocki hamulcowe wytrzymują temperaturę 350°C, a te lepszej jakości nawet do 600°C. Powyżej tych wartości klocki zaczynają się palić.
W zwykłym samochodzie znajdziesz stalowe tarcze hamulcowe. Skutecznie pracują do około 700°C. Rozgrzane do większej temperatury odkształcają się i tracą swoje właściwości. Układ hamulcowy generuje takie ciepło po paru minutach jazdy z wciśniętym hamulcem lub kilku gwałtownych hamowaniach.
Kiedy dochodzi do przegrzania hamulców?
- Gdy jedziesz pod górskiej drodze
W zakrętach osiągasz niewielką prędkość, ale często hamujesz. Zjeżdżasz ze stromego wzniesienia, auto przyspiesza. Trzymasz wciśnięty pedał hamulca, więc układ hamulcowy szybko się przegrzewa. Na awarię hamulców podczas zjazdu szczególnie narażone są samochody ciężarowe. - Gdy przeładujesz pojazd
W aucie o dużej masie potrzebujesz większej siły hamowania. Jeśli układ hamulcowy nie jest przystosowany do danego obciążenia, musi pracować dłużej, aby zatrzymać pojazd. Hamulce przegrzewają się, a droga hamowania jest dłuższa. Do awarii może dojść, kiedy ciągniesz zbyt ciężką przyczepę, albo przeładujesz auto. - Gdy prowadzisz agresywnie
Gwałtownie przyspieszasz. Intensywnie hamujesz. Powtarzasz to kilka razy. Rozgrzewasz tarcze hamulcowe do czerwoności. Części nie schłodzą się podczas krótkiego postoju na światłach. Przed kolejnym zakrętem lub skrzyżowaniem układ hamulcowy przestanie działać.
Co zrobić podczas przegrzania hamulców?
- Trzymaj pewnie kierownicę. Gdy masz problem z wyhamowaniem, postaraj się ominąć przeszkodę.
- Hamuj silnikiem. Wrzucaj po kolei niższe biegi. Dzięki temu spowolnisz auto. Pierwszy bieg zostaw na koniec. Jeśli użyjesz go zbyt wcześnie, uszkodzisz skrzynię biegów. Hamowanie biegami przestanie być możliwe.
- Pompuj pedał hamulca. W ten sposób zwiększysz ciśnienie w układzie hamulcowym. Poprawisz siłę hamowania, jeśli awaria wynika z gotującego się płynu hamulcowego. Dodatkowo migające światło stopu pokaże kierowcy za Tobą, że masz kłopoty.
- Użyj hamulca ręcznego. Trzymaj kciuk na blokadzie hamulca i ciągnij wajchę delikatnie do góry. Gdy poczujesz, że tylne koła się blokują, odpuść hamulec.
- Włącz światła awaryjne. Inni kierowcy zobaczą, że masz problem z samochodem.
- Użyj klaksonu. Zwrócisz na siebie uwagę. Jest to szczególnie ważne w górach, kiedy kierowca za zakrętem jeszcze Cię nie widzi. Słysząc klakson, będzie wiedział, że powinien uważać.
- Pozostaw kluczyk w stacyjce. Wyjmując go, zablokujesz kierownicę. Większość systemów wsparcia kierowcy przestanie działać, gdy przekręcisz kluczyk i wyłączysz zapłon.
- Skorzystaj z rampy bezpieczeństwa. Takie urządzenia znajdują się na poboczu długich zjazdów i są specjalnie oznakowane. Pędząc z góry, zjedź na rampę. Wytracisz prędkość w grubej warstwie żwiru, którym jest wyłożona.
- Usuń auto z rampy. Zrób to, zanim spotkasz się na niej z rozpędzoną ciężarówką. Za chwilę rampa może być potrzebna kolejnemu kierowcy.
- Poszukaj bezpiecznego miejsca do zaparkowania. Kiedy uda Ci się zwolnić lub wyhamować, przerwij podróż. Wezwij lawetę lub mechanika, który sprawdzi hamulce przed dalszą jazdą.
Co zrobić, aby uniknąć przegrzania hamulców?
- Jedź ostrożnie po górskich drogach.
- Przed zjazdem z góry wybierz odpowiedni bieg, a w jego trakcie oszczędzaj hamulce. Zmniejszaj prędkość za pomocą silnika i skrzyni biegów.
- Unikaj agresywnej jazdy, zwłaszcza po mieście. Podczas krótkich postojów hamulce pozostają gorące przez długi czas. W trakcie normalnego przejazdu chłodzą się powietrzem.
- Zwróć uwagę na obciążenie samochodu. Przeciążone hamulce nie spełniają swojej funkcji.
- Zadbaj o sprawny układ hamowania. Jego podstawą są klocki hamulcowe i tarcze w dobrym stanie. Wymień stary płyn hamulcowy, który z czasem stracił jakość i właściwości. Pomyśl o zastosowanie przewodów hamulcowych w stalowym oplocie. Są dużo bardziej wytrzymałe i szczelne od gumowych.
- Zamontuj w swoim samochodzie nawiercane lub nacinane tarcze hamulcowe. Odprowadzają ciepło i zgromadzone gazy dużo lepiej, niż standardowe części. W sportowych samochodach stosuje się tarcze węglowo-ceramiczne, które wytrzymują temperaturę nawet do 1000°C
- Omijaj kałuże, kiedy hamulce są rozgrzane. Gdy gorąca tarcza hamulcowa zetknie się z zimną wodą, schłodzi się gwałtownie. Tarcza odkształci się podobnie jak w przypadku przegrzania.
Spróbuj sam!
Wybierz się na tor, żeby zobaczyć, jak auto zachowuje się podczas awarii hamulców. Pod okiem instruktora spróbuj zatrzymać samochód bez użycia pedału hamulca. Kiedy widzisz ciężarówkę pędzącą z góry, pamiętaj, że jej kierowca może nie być w stanie się zatrzymać.
